عمل بای پس معده در چه مواردی و چگونه انجام می شود؟

بای پس معده (Gastric bypass) یک نوع عمل جراحی است که به افراد چاق کمک می کند تا وزن خود را کاهش دهند و وضعیت سلامتی آن ها بهبود پیدا کند. در این عمل اندازه معده کوچک شده و نحوه جذب غذا توسط معده و روده کوچک را تغییر می دهد و کاهش وزن را آسان تر می کند. عمل بای پس معده، Rouxen-en-Y  نیز نامیده می شود.

چه زمانی می توان به عمل بای پس معده فکر کرد؟

این عمل یکی از موثرترین عمل های جراحی کاهش وزن می باشد اما برای همه افراد مناسب نیست. این عمل زمانی انجام می شود که وزن فرد با رژیم و ورزش کاهش پیدا نکند و چاقی باعث ایجاد مشکلات جدی برای سلامتی فرد شده باشد. کاهش وزن بعد از این عمل می تواند به کاهش مشکلات مربوط به دیابت نوع 2، آسم و فشار خون کمک کند.

چگونه باید برای بای پس معده آماده شد؟

فردی که تصمیم به انجام این عمل دارد، نیاز به انجام آزمایشات مختلفی قبل از عمل دارد. همچنین در هفته ها و روزهای قبل از عمل نیاز به ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی و داروهایش (در صورت مصرف دارو) دارد.

در طول عمل بای پس معده چه اتفاقی می افتد؟

این عمل با بیهوشی عمومی بدن انجام می شود و نیاز است که فرد 3 تا 5 روز در بیمارستان بستری باشد. این جراحی معمولا با ایجاد یک سوراخ کوچک انجام می شود اما بعضی اوقات ممکن است که نیاز به جراحی باز باشد. در طول عمل با استفاده از بخیه یک کیسه کوچک در بالای معده ایجاد می شود. این کیسه با بخیه به قسمت پایین روده کوچک متصل می شود. بنابراین بیشتر قسمت معده و قسمت اول روده کوچک را دور می زند. از این طریق غذای خورده شده ابتدا به این کیسه کوچک وارد می شود و مستقیما به روده کوچک منتقل می شود، از این طریق غذای کمتری جذب بدن می شود و فرد بعد از خوردن کمی غذا احساس سیری می کند.

چرا این عمل را باید انجام داد؟

این عمل به فرد کمک می کند تا وزن خود را کاهش دهد و خطر بالقوه مشکلات جسمی مرتبط با وزن خود که برای سلامتی اش خطرناک است را کاهش دهد مانند:

• بیماری ریفلاکس معده به مری
• مشکلات قلبی
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• دیابت نوع 2
• سرطان
• سکته
• ناباروری
• آپنه انسدادی خواب (Obstructicve sleep apnea)

آپنه انسدادی خواب چیست؟

آپنه انسدادی خواب زمانی اتفاق می افتد که ماهیچه هایی که از بافت نرم گلو حمایت می کنند مانند زبان موقتا شل شوند. هنگامی که این ماهیچه ها شل شوند، راه هوایی شخص باریک و بسته می شود و تنفس برای لحظه ای قطع می شود.

انجام عمل بای پس معده برای چه کسانی مناسب است؟

عموما این عمل و دیگر عمل های کاهش وزن برای افرادی انجام می شود که یکی از مشخصه های زیر را دارند:

• شاخص توده بدن (BMI) آن ها 40 یا بالاتر باشد (خیلی چاق هستند)
• BMI آن ها 35 تا 39/9 (چاق) باشد و به بیماری های مرتبط با چاقی مبتلا باشند مانند دیابت نوع 2 و…
• اگر BMI شخص 30 تا 34 باشد و مشکلات سلامتی جدی مرتبط با اضافه وزن داشته باشد، ممکن است در شرایط خاصی واجد شرایط انجام این عمل باشد.

توجه: باید توجه داشت که انجام عمل بای پس معده برای هر کسی که چاقی مفرط دارد، مناسب نیست.

مراقبت های بعد از عمل بای پس معده

بعد از انجام این عمل در ابتدا فرد باید فقط غذاهای مایع مصرف کند. سپس رژیم غذایی آن به غذاهای پوره شده تغییر می کند و بعد از چند هفته می تواند آن را با غذای جامد جایگزین کند. شخصی که این عمل را انجام داده، بهتر است از متخصص تغذیه برای تغییر عادت های تغذیه ای، حفظ سلامت بدن و کاهش وزن مشاوره بگیرد. همچنین فرد نیاز به مصرف مکمل های حاوی ویتامین و مواد معدنی مانند آهن، کلسیم و B₁₂ دارد که جایگزین ویتامین هایی شود که در بخش اول روده جذب می شده است. فرد نقش مهمی در کاهش وزن خود ایفا می کند و اگر از راهنمایی های مشاور تغذیه استفاده کند و بیشتر ورزش کند، میزان وزنی که از دست می دهد بیشتر خواهد شد. همچنین فرد می بایست برای کاهش وزن این تغییرات را در سبک زندگی خود دائمی کند.

تغییرات بعد از عمل بای پس معده

فرد ممکن است در 3 تا 6 ماه اول بعد از انجام این عمل و کاهش وزن سریع تغییراتی را در واکنش های بدن خود تجربه کند. این تغییراتی نظیر:

• بدن درد
• احساس خستگی
• احساس سرما
• خشک شدن پوست
• ریزش و نازک شدن موها
• تغییر حالت های روحی

خطرات انجام عمل بای پس معده

این عمل مانند هر عمل جراحی لاغری دیگر ممکن است خطراتی برای سلامتی در کوتاه مدت یا بلند مدت ایجاد کند.

خطرات کوتاه مدت این عمل مشابه خطرات عمل های جراحی شکمی دیگر است:

• خونریزی زیاد
• عفونت
• واکنش شدید بدن به بیهوشی
• لخته های خون
• مشکلات تنفسی و ریوی
• ایجا نشتی در سیستم گوارش

خطرات بلند مدت و عوارض این عمل شامل:

• انسداد روده
• سندروم دامپینگ (Dumping syndrome): که باعث اسهال، حالت تهوع و استفراغ می شود.
• سنگ کیسه صفرا
• ایجاد فتق
• قند خون پایین
• سو تغذیه
• سوراخ شدن معده
• ایجاد زخم
• استفراغ
• به ندرت عوارض این عمل می تواند کشنده باشد.

در چه صورت ممکن است عمل بای پس معده جواب ندهد؟

ممکن است شخصی که این عمل را انجام داده است، وزن کافی کم نکند یا مجدد وزن اضافه کند. این اضافه وزن در صورتی اتفاق می افتد که شخص تغییراتی که باید در سبک زندگی شخصی خود ایجاد کند را به وجود نیاورد. در نتیجه شخصی که این عمل را انجام داده است، برای اینکه دوباره وزن اضافه نکند باید تغییرات دائمی در رژیم غذایی خود ایجاد کند و مرتب ورزش کند.