هیپرپیگمانتاسیون یا لکه های تیره پوستی چیست و چگونه درمان می شود؟

هیپرپیگمانتاسیون یک اصطلاح پزشکی است که از آن برای توصیف لکه های تیره پوست استفاده می شود. علت به وجود آمدن این لکه های تیره، تولید بیش از حد ملانین است که می تواند ناشی از زخم های آکنه، آسیب های خورشیدی و نوسانات هورمونی باشد. هیپرپیگمانتاسیون یک بیماری شایع پوستی است و روش های درمانی مختلفی برای آن وجود دارد. هیپرپیگمانتاسیون معمولا بی خطر است و می تواند هر نوع رنگ پوستی را تحت تاثیر قرار دهد. علائم اصلی هیپرپیگمانتاسیون ایجاد لکه های تیره روی پوست است که این لکه ها در هر نقطه ای از بدن ایجاد می شوند و دارای اندازه های متفاوتی هستند.

انواع هیپرپیگمانتاسیون پوست

انواع مختلفی از هیپرپیگمانتاسیون وجود دارد که رایج ترین آن ها ملاسما، لکه های خورشیدی و هیپرپیگمانتاسیون پس از التهاب هستند.

ملاسما

 علت اصلی به وجود آمدن ملاسما کاملا شناخته شده نیست اما این اعتقاد وجود دارد که ملاسما ناشی از تغییرات هورمونی است و ممکن است در دوران بارداری ایجاد شود. مناطق هیپرپیگمانتاسیون ناشی از ملاسما می توانند در هر ناحیه ای از بدن ظاهر شوند، اما بیشتر روی شکم و صورت ظاهر می شوند.

لکه های خورشیدی

 لکه های خورشیدی که لکه های کبدی یا لنتیجین خورشیدی نیز نامیده می شوند، ناشی از قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب و بالا رفتن سن هستند. لکه های خورشیدی در نواحی که بیشتر در معرض آفتاب قرار دارند، مانند صورت و دست ها ظاهر می شوند.

هیپرپیگمانتاسیون پس از التهاب

این نوع از هیپرپیگمانتاسیون ها در نتیجه آسیب و التهاب پوستی ایجاد می شوند. شایع ترین نوع هیپرپیگمانتاسیون پس از التهاب، لکه های پوستی ناشی از آکنه هستند.

چه عواملی موجب هیپرپیگمانتاسیون پوستی می شوند؟

آسیب ناشی از نور خورشید شایع ترین علت هیپرپیگمانتاسیون پوست است اما عوامل موثر دیگری نیز وجود دارند که شامل موارد زیر می شوند:

• مصرف بعضی از داروهای خاص مانند داروهای شیمی درمانی
• هورمون های بارداری
• بیماری های غدد درون ریز از قبیل بیماری آدیسون
• مقاومت به انسولین
• سوختگی پوست 

راه های درمان هیپرپیگمانتاسیون

روش های درمانی مختلفی برای درمان لکه های تیره پوستی یا هیپرپیگمانتاسیون وجود دارند که هر کدام دارای عملکرد متفاوتی هستند.

استفاده از کرم های روشن کننده

استفاده از کرم های روشن کننده یک درمان بدون نسخه برای هیپرپیگمانتاسیون است. این کرم ها دارای ترکیبات خاصی هستند که رنگدانه های پوست را کاهش می دهند. کرم های روشن کننده معمولا یک یا دو بار در روز مورد استفاده قرار می گیرند و به مرور زمان به روشن شدن پوست کمک می کنند.

استفاده از اسیدهای لایه بردار و مفید برای پوست

اسیدهای مفید برای پوست، دارای عملکرد لایه برداری و برداشتن سلول های مرده روی پوست هستند. پس از انجام لایه برداری، سلول های جدید جایگزین سلول های مرده پوست می شوند که این فرآیند به یکنواخت شدن رنگ پوست کمک کرده و آن را صاف تر می کند. برخی از پر کاربرد ترین اسیدهای پوستی شامل آزلائیک اسید، کوژیک اسید(کوجیک اسید)، اسید سالیسیلیک و اسید آسکوربیک یا ویتامین C هستند که به عنوان مواد تشکیل دهنده درمان های موضعی استفاده می شوند.

لایه برداری پوست با لیزر

در این روش از اشعه های لیزر برای کاهش هیپرپیگمانتاسیون ها استفاده می شود. لایه برداری پوست با لیزر به دو صورت تهاجمی و غیر تهاجمی انجام می شود که در روش تهاجمی لایه هایی از پوست برداشته می شود، اما در روش غیر تهاجمی پوست را هدف قرار می دهند تا تولید کلاژن را افزایش دهد. لیزرهای تهاجمی قوی تر از لیزرهای غیر تهاجمی هستند و ممکن است عوارض جانبی بیشتری به همراه داشته باشند.

درمان با پالس نوری شدید (IPL)

درمان با پالس نوری شدید یا IPL، نوعی درمان لیزری غیر تهاجمی است. IPL درمانی، افزایش تولید کلاژن را در درم تحریک می کند و معمولا به چندین جلسه نیاز دارد. همچنین استفاده از این روش ممکن است به کاهش چین و چروک، رگ های واریسی و منافذ باز پوست کمک کند.

میکرودرم ابریژن

استفاده از روش میکرودرم ابریژن، فقط اپیدرم یا سطح پوست را تحت تاثیر قرار می دهد. در این روش با استفاده از دستگاهی خاص که با سطح پوست در تماس است، لایه های سطحی پوست برداشته می شوند و ممکن است درمان آن چندین جلسه طول بکشد.

درم ابریژن

در روش درم ابریژن، لایه بیرونی پوست ساییده و برداشته می شود اما اثرات آن قسمت هایی از درم را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. درم ابریژن یک روش تهاجمی تر از میکرودرم ابریژن است و چین و چروک ها، لکه ها یا زخم های بیشتری را به میزان قابل توجهی پاک می کند. بنابراین ممکن است که درم ابریژن منجر به خونریزی شود، در حالی که میکرودرم ابریژن موجب خونریزی نخواهد شد.

چگونه از هیپرپیگمانتاسیون جلوگیری کنیم؟

باید در نظر داشت که همیشه نمی توان از ایجاد هیپرپیگمانتاسیون جلوگیری کرد، اما با به کارگیری روش های زیر می توانید تا حدودی پیشگیری های لازم در این زمینه را انجام دهید و از پوست خود در برابر هیپرپیگمانتاسیون ها محافظت کنید:

• استفاده از ضد آفتاب با SPF حداقل 30.
• پوشیدن کلاه یا لباس هایی که مانع تابش مستقیم نور خورشید می شوند.
• اجتناب از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید.