علت ایجاد بیماری درماتیت سبورئیک ، علائم و درمان
درماتیت سبورئیک (Seborrheic dermatitis) بیماری پوستی است که به صورت پوست قرمز، خشک، پوسته پوسته شدن کف سر، احساس خارش در پوست سر و شوره ظاهر می شود. در واقع این بیماری شکلی مزمن از اگزما است و اغلب سر را درگیر می کند اما می تواند در نواحی چرب بدن مانند صورت، بالای سینه و پشت نیز ایجاد شود.
چه کسانی در معرض ابتلا به درماتیت سبورئیک هستند؟
هنوز پزشکان به طور دقیق نمی دانند چرا بعضی از افراد به این بیماری مبتلا می شوند. اما مشخص است عواملی ریسک ابتلا به این بیماری را در افرادی که در خانواده آن ها فردی مبتلا به این بیماری بوده است را افزایش می دهد.
عوامل دیگری که ریسک ابتلا به بیماری را افزایش دهد عبارتند از:
- چاقی
- مراقبت کم از پوست
- استرس
- فاکتورهای محیط زیستی مانند آلودگی
- مشاهده دیگر مشکلات پوستی نظیر آکنه
- استفاده از برخی محصولات مراقبت از پوست به ویژه محصولاتی که حاوی الکل هستند
- برخی بیماری های نظیر HIV و پارکینسون
- داروهای نظیر پسورالن، اینترفرون و لیتیوم
- تغییرات هورمونی
دلایل بروز درماتیت سبورئیک:
دلیل اصلی ابتلا به این بیماری هنوز شناخته شده نیست، اما به گفته پزشکان دو عامل اصلی در ابتلا به این بیماری نقش دارند.
عامل اول
تولید بیش از اندازه چربی روی پوست است. مقدار بیش از حد چربی می تواند پوست را تحریک کند و سبب قرمز شدن و چرب شدن پوست شود.
عامل دوم
عاملی به نام مالاسزیا (Malassezia) است که نوعی مخمر است و به صورت طبیعی در چربی پوست وجود دارد. این مخمر گاهی اوقات می تواند به صورت غیر عادی تکثیر شده و منجر به واکنش التهابی در پوست و ترشح بیش از حد معمول چربی شود. در این حالت تولید زیاد چربی منجر به درماتیت سبورئیک خواهد شد.
درماتیت سبورئیک یک بیماری پوستی است که درمان آن نیاز به زمان دارد. اما پیگیری روند درمان با یک پزشک متخصص، مراقبت روزانه از پوست و تشخیص و حذف محرک ها می تواند در کنترل بیماری بسیار موثر باشد.
درماتیت سبورئیک کف سر:
این بیماری معمولا در کف سر و خط رویش مو با علائمی نظیر شوره خفیف تا پوسته های ضخیم و متراکمی از پوست خشک شده مشاهده می شود.
یکی از علایم رایج این بیماری، شوره سر است و می تواند به شکل پوسته پوسته شدن ( جدا شدن پوست های مرده) در کف سر مشاهده شود که بین موها و روی لباس های تیره قابل تشخیص خواهد بود.
بروز عفونت ثانویه در صورت درمان نشدن!
اگر شخص به درماتیت سبورئیک شدیدتری مبتلا شده باشد ممکن است پلاک های اریتماتوز (Erythematous plaques) را نیز در کف سر و خط رویش موی خود مشاهده کند که لکه های برجسته و جامدی از پوست ضخیم شده می باشند. در صورت که این بیماری درمان نشود، این پلاک ها ضخیم تر شده، سپس زرد رنگ و چرب می شوند و عفونت ثانویه ایجاد می کند.
درماتیت سبورئیک در دیگر نواحی بدن:
درماتیت سبورئیک معمولا در مناطقی از پوست که تعداد غدد چربی در آن نواحی بیشتر است، دیده می شود و این غدد ماده ای مومی و چرب به نام سبوم آزاد می کنند. این بیماری یک بیماری التهابی مزمن است که می تواند در بخش های مختلفی از بدن به صورت همزمان مشاهده شود.
درماتیت سبورئیک صورت:
درماتیت سبورئیک صورت معمولا در نواحی که مو وجود دارد مثل ابرو ها و مژه ها و در آقایان در ریش و سبیل آنها مشاهده می شود. همچنین این بیماری می تواند روی پیشانی، مجرای گوش خارجی، در پشت گوش، اطراف دهان و بینی ظاهر شود. این بیماری روی صورت علائمی مانند قرمزی پوست، تورم نواحی درگیر و چربی پوست دارد. همچنین در موارد شدیدتر پوسته های ضخیم سفید یا زرد مشاهده می شود.
تنه و شکم:
این بیماری در نواحی مختلف شکم و تنه مانند ناف، کشاله ران، زیر بغل، زیر سینه ها و در چین های پوستی اطراف اندام تناسلی نیز می تواند ایجاد شود. سبوره در این حالت معمولا به طور متقارن در بدن پخش می شود.
دیگر نواحی:
این بیماری در بدن و گردن نیز ممکن است مشاهده شود.
علائم درماتیت سبورئیک در نوزادان
در بخش هایی از سر نوزادان پوسته های سخت یا چرب ایجاد می شود که به آن کلاهک گهواره (crib cap) گفته می شود، این بیماری در اولین هفته های بعد از تولد ظاهر می شود و به تدریج علائم این بیماری در طول چندین هفته یا چندین ماه از بین می رود.
این بیماری در نوزادان می تواند به دلیل تغییرات هورمونی که در بدن مادر در اوایل دوران بارداری رخ می دهد ایجاد شود. بدین صورت که نوسان هورمونی غدد چربی بدن نوزاد را تحریک می کند و منجر به تولید چربی بیشتر در پوست آن ها شده و باعث تحریک پوست می شود.
درمان خانگی درماتیت سبورئیک
پزشک شما ممکن است به شما پیشنهاد دهد که قبل استفاده از درمان های پزشکی، درمان های خانگی را امتحان کنید. مثلا معمولا شامپوهای ضد شوره برای درمان درماتیت سبورئیک کف سر توصیه می شود. برای رسیدن به نتیجه مطلوب بهتر است که هر روز از این شامپو استفاده کنید.
سایر درمان های خانگی مناسب برای درمان درماتیت سبورئیک :
- استفاده از کرم های ضد خارش و ضد قارچ
- استفاده از صابون و مواد شوینده ضد حساسیت
- به طور کامل شامپو و صابون را بعد استفاده از روی پوست خود بشوید
- اصلاح کامل ریش و سبیل
- پوشیدن لباس خانگی نخی گشاد برای جلوگیری از تحریک پوست
درمان بیماری درماتیت سبورئیک
اگر علائم بیماری با درمان های خانگی بهبود پیدا نکرد، پزشک شما بنا به تشخیص ممکن است روشهای درمانی زیر را پیشنهاد دهد:
شامپو ها و پمادها
شامپو ها و پمادهای مناسب درماتیت سبورئیک محتوی هیدروکورتیزون، فلوسینولون و دسوناید. این داروها را می توان به صورت مستقیم نیز در ناحیه مورد نظر استفاده کنید. درحالیکه این داروها برای درمان این عارضه پوستی بسیار موثر هستند ولی می توانند در صورت مصرف طولانی مدت، اثرات جانبی نیز داشته باشند.
داروهای ضد قارچ
در بعضی موارد، ممکن است داروهای ضد قارچ تجویز شود، اما این داروها به دلیل عوارض جانبی مانند واکنش های آلرژیک و مشکلات کبدی معمولا توصیه نمی شود.
مترونیدازول
مترونیدازول نوعی دیگری از درمان است که با مبارزه با باکتری ها علایم بهبود پیدا می کند. به دو صورت کرم و ژل موجود است. همچنین این دارو باید تا بهبود بیماری می توان یک یا دو بار در روز استفاده کرد.
پسورالن (Psoralen) و نوردرمانی
پزشک شما ممکن است از ترکیبی از پسورالن (Psoralen) و نوردرمانی برای کنترل بیماری استفاده کند. پسورالن ممکن است به صورت خوراکی مصرف شود و مستقیما روی پوست استفاده شود. پس از استفاده آن روی ناحیه مورد نظر، این ناحیه مدتی در معرض نورفرابنفش قرار می گیرد.
